تعطیلی مدارس آسیب‌های متعددی برجای گذاشته است
عضو دبیرخانه کشوری گروه آموزشی مشاوران گفت: تعطیلی مدارس و مراکز آموزشی به دلیل تغییر و تحول در برنامه‌های روزانه دانش‌آموزان همچون تغییر ساعات خواب، آسیب‌های متعددی را به دنبال داشته است.
مینو کرم‌پور روز شنبه افزود: به عنوان مثال، «دیر خوابیدن» شبانه و «دیر بیدار شدن» در روز رشد جسمانی کودکان و نوجوانان را به تاخیر می‌اندازد. هورمون رشد در شب، زمان استراحت و خواب عمیق ترشح می‌شود و بیداری شبانه ترشح این هورمون را صرف فعالیت بیداری کرده و از بین می‌برد.
به گفت وی، بیداری شبانه همچنین حافظه دانش‌آموزان را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد.
کرم پور با اشاره به پدیده «دانینگ کروگر» افزود: امروزه یک پدیده تحت عنوان «دانینگ کروگر» نیز توسط دانشمندان مطرح می‌شود، که با تداوم آموزش مجازی و تعطیلی مدارس می‌تواند بروز یابد.
پدیده دانینگ کروگر نوعی سوگیری شناختی در افراد غیرحرفه‌ای است که از توهم برتری رنج می‌برند و به اشتباه، توانایی‌شان را بسیار بیش از اندازهٔ واقعی ارزیابی می‌کنند.
این مشاور توضیح داد: براساس این پدیده، سواد و مهارت کمتر سبب تخمین خود برتری بیشتر و بالعکس، مهارت، تخصص و دانش بالاتر باعث تخمین خودبرتری کمتر می‌شود. به عبارت دیگر هر اندازه که شخص باسوادتر باشد، خود را کم‌سوادتر دیده و بالعکس. هر اندازه که شخص کم‌سوادتر باشد، خود را داناتر تصور خواهد کرد.
کرم‌پور ادامه داد: این رویداد در فضای مجازی و آموزش غیرحضوری می‌تواند اتفاق بیافتد، دانش‌آموزان در آموزش مجازی از طریق کتب درسی، اینترنت و کمک والدین در امتحانات مجازی شرکت کرده و به تدریج با گذشت زمان فراموش می‌کنند که برای پاسخگویی به این مولفه‌ها تکیه کرده‌اند.
وی افزود: دانش‌آموزان نمرات بالا و موفقیت در امتحانات را ناشی از استعداد و توانمندی شخصی دیده و سهم کتاب، پدر ومادر و اینترنت را فراموش می‌کنند. اکنون نیز با آموزش مجازی و کسب نمرات بالا در امتحانات مجازی، این تصور برای خانواده و دانش‌آموز ایجاد می‌شود که دانش‌آموزان موفق بوده و بنابراین با نتایج نامطلوب در امتحانات حضوری معترض می‌شوند.
به گفته این دکتری روانشناسی و آموزش کودکان استثنایی، این دانش‌آموزان همچنین در تخمین هوش و توانمندی دچار خطا و اشتباه می‌شوند.
کرم‌پور خاطرنشان کرد: به منظور جلوگیری از این پدیده دو راهکار مطرح می‌شود، نخست باید از فرزندان در باره یادگیری سوال شود که واقف نبودن به مباحث اعتراف شود و در صورت ادعای توانمندی نیز باید به ابهامات و پرسش‌ها پاسخ داده و سپس جواب صحیح را مشاهده و دریافت کند.
وی افزود: راهکار دوم نیز به تاخیر انداختن مشاهده پاسخ‌ها به میزان مثلا پنج دقیقه است که دانش‌آموز بتواند جایگاه صحیح توانمندی خود را تخمین زده و دچار خودبرتری نشود.
این مشاور یادآور شد: این پدیده می‌تواند برای دانش‌آموزان ممتاز نیز اتفاق بیافتد. یکی از دانشمندان آمریکایی با اشاره به ایده نفرین مهارت معتقد است، دانش‌آموزان ممتاز نیز علیرغم هوش و توانمندی بالا، به تدریج با کاهش مطالعه و یادگیری و همچنین عدم به‌روزرسانی اطلاعات دچار بیش تخمینی خواهند شد.
کرم‌پور عنوان کرد: این دسته از دانش‌آموزان در حقیقت با «دانینگ کروگر اکتسابی» روبرو می‌شوند. فراموش می‌کنند که برخی اطلاعات را از یاد برده و دانش و مهارت و توانمندی سابقرا ندارند.
ضرورت بازگشایی مدارس در صورت وضعیت سفید و زرد
عضو دبیرخانه کشوری گروه آموزشی مشاوران ادامه داد: بنابراین در صورت وضعیت سفید و زرد، تایید وزرات بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و رعایت صد درصدی پروتکل‌های بهداشتی آموزش حضوری بر مجازی ارجح است.
وی با اشاره به پدیده سرایت اجتماعی اضافه کرد: با مشاهده یک رفتار جدید گاه تصور می‌شود که ویژگی‌های ذاتی مولفه مشاهده شده است، اما دیدگاه مضرب دو پدیده خواهد شد، ویژگی‌های کالا و پذیرش دیگران.
کرم‌پور توضیح داد: کودکان و نوجوانان در این سن در گروه‌های مختلف هم‌سالان عضو بوده و خواهان تایید دوستان، دیده شدن و پذیرش اجتماعی هستند. با ورود به فضای مجازی و عضویت در شبکه‌های اجتماعی این شاخص می‌تواند تحت تاثیر قرار بگیرد.
وی افزود: در فضای مجازی نوجوانان درگیر رفتارهای اجتماعی واقعی نمی‌شوند، همچنین مطابق با تئوری انتقال بیان برای اشتراک و اثرگذاری لزوما نباید یک مبحث به همه گفته شود، در فضای مجازی به سرعت، یک موضوع فراگیر شده و به عنوان مثال، دیده می‌شود که همه دانش‌آموزان در خصوص یک فیلم مشترک، کتاب و آهنگ مشترک گفت وگو کرده و تاثیر می‌پذیرند.
عضو دبیرخانه کشوری گروه آموزشی مشاوران تصریح کرد: بازگشایی مدارس به صورت ناخودآگاه حذف‌کنندگی این مساله را به دنبال خواهد داشت.
وی با اشاره به تاثیرات روانی تعطیلی مدارس گفت: براساس برخی تحقیقات علمی، استرس کوتاه (زیر یک ماه) احتمال ابتلا به بیماری‌های ویروسی را افزایش نمی‌دهد، اما استرس مزمن ولو خفیف با احتمال پنج برابری بروز بیماری همراه است.
این مشاور تربیتی ادامه داد: تماس عاطفی مستمر با وابستگان نیز به طور قابل‌توجهی علائم بیماری پس از مواجهه با ویرس را کاهش می‌دهد. ورزش منظم، نکشیدن سیگار، خواب کافی و برانگیختگی پایین هیجانی هم از عوامل محافظت کننده در برابر عوامل بیماری‌زا است.
ارتباطات اجتماعی معادل سیگار نکشیدن در جلوگیری از علائم تنفسی موثر است
وی اظهار کرد: طبق بررسی‌های کهن نیز رابطه منظم با دوستان و نزدیکان، خانواده و وابستگان معادل نکشیدن سیگار در جلوگیری از علائم تنفسی عفونت‌های ویروسی موثر است. بنابراین باتوجه به این مسائل، با اطاعت کامل از دستورالعمل‌های بهداشتی، تسلیم محض در مقابل علم با تایید متولیان بهداشت و درمان، از لحاظ روانی نیز بازگشایی مدارس به نفع دانش‌آموزان خواهد بود.
کرم‌پور با اشاره به افزایش اختلافات خانوادگی در دوران کرونا گفت: بازگشایی مدارس در این ایام می‌تواند اختلافات خانوادگی ناشی از شیوع کرونا و قرنطینه را نیز کاهش دهد. اکنون تعطیلی مدارس سبب ادغام نقش‌ها شده و مادر و پدر نقش معلم را نیز ایفا می‌کنند.
وی تاکید کرد: این مساله نیز خشونت و ناسازگاری را تقویت کرده و با بروز استرس و نگرانی ناشی از بیماری کووید۱۹ و افزایش وظایف والدین، ناسازگاری را هم تشدید کرده که بدون شک بازگشایی مدارس در کاهش این آسیب‌ها نیز نقشی اساسی ایفا خواهد کرد.
